Comentários do leitor

Bán cây gi_ng m_c ca

por Colette Close (01/06/2021)


Cây m_c ca s_ h_u nguyên s_n _ vùng Á nhi_t __i _m (châu Úc), còn s_ h_u tên g_i là cây qu_ c_ng Hawaii. m_c ca là m_u cây g_ béo, tên khoa h_c là macadamai, thu_c h_ Protaceae là loài cây _n q_a mang tr_ giá kinh t_ cao; cho qu_ có nhân __ng ch_t dinh d__ng t__ng __i cao, hàm l__ng d_u __n 78%. Trong d_u mác-ca v_i trên 87% là axit to không no, hàm l__ng protein trong nhân lên t_i 9,2%, cùng 20 m_u axít amin r_t quan tr_ng cho c_ th__ Nhân h_t mác-ca ___c dùng làm th_c ph_m cao c_p, d_u ___c dùng trong các chi_c m_ ph_m, r_t ___c _a thích _ th_ ph_n Âu M_.

Cây m_c ca _ã ___c nh_p v_ tr_ng _ Vi_t Nam, tr_ng th_ nghi_m __u tiên t_i Ba do (Hà N_i) sau _y ___c tr_ng t_i _ak Lak, Lâm __ng (Di Linh, B_o L_c, __n D__ng, Lâm Hà). c_ng ph_m có tr_ giá kinh t_ là qu_ b_n b_u ca. Tu_i th_ buôn bán kho_ng 40-60 n_m. __c _i_m bình th__ng c_a loài là r_ c_c kém phát hành. Cây s_ h_u tán r_ng, r_ nông thành th_ cây ch_u gió bão kém.

1. bi_u th_ cây b_n r_n ca
_ây là cây g_ m_p th__ng xanh cao t_i 18m, tán r_ng t_i 15m. Cây b_n b_u ca v_i hai lo_i là b_n r_n ca v_ h_t nhám (Macadamia tetraphylla) và v_ h_t nh_n (Macadamia integrifolia). Lá có hai cái là mép nguyên và lá v_i mép có r_ng c_a. Hoa sôi __ng trong kho_ng tháng 12 __n tháng hai n_m sau (có lúc kéo dài __n tháng 4), hoa t_ bông dài t_ 15-25cm, m_i chùm hoa ch_ __u trong kho_ng 5-14 qu_. Hoa màu tr_ng hay h_ng. Hoa b_n b_u ca ko phát _ __u cành nh_ng mà m_c ra t_ nách lá cành 1- hai tu_i hoàn toàn ch_ quy_n v_i phát l_c cành non.
Qu_ hình trái _ào ho_c tròn nh_ hòn bi, khi chín v_ qu_ chuy_n trong kho_ng xanh sang nâu, v_ qu_ khô t_ n_t. V_ h_t màu nâu r_t c_ng, nhân h_t màu tr_ng s_a.



hai. __c _i_m sinh tr__ng
- Nhi_t __: Cây b_n r_n ca h_i ch_u l_nh, nhi_t __ bình quân không th_p h_n 13oC và không cao h_n 32oC. Giai __an ra hoa, cây b_n r_n ca _òi h_i nhi_t __ ban _êm trong kho_ng 17-20oC __ phân hóa m_m hoa giúp cây ra _a d_ng hoa.
- L__ng m_a phù h_p kho_ng 1500 _ 2500mm.
- __t: v_i t_ng canh tác sâu 1m, t_i x_p, thoát n__c r_, __t ko b_ ch_t, pH phù h_p là 5-6.
- __a hình: Nên tr_ng cây _ vùng __t d_c d__i 150 tr_ xu_ng.
- Gió: Nên ch_n v_ trí tr_ng v_i ít gió bão. quan tr_ng ph_i tr_ng xen có cây ch_n gió v_i thân cao ho_c tr_ng m_t __n 3 hàng cây ch_n gió bao quanh khu v_c tr_ng cây m_c ca.
- Cây b_n r_n ca là cây _a sáng, thành th_ không ___c tr_ng d__i tán cây khác.



3. khoa h_c tr_ng cây m_c ca

3.1 Cây gi_ng:
N__c ta _ang tr_ng kh_o nghi_m và ch_n l_a ___c 23 gi_ng r_ c_a Úc (13 gi_ng), c_a Trung Qu_c (5 gi_ng), c_a Thái Lan (5 gi_ng). trung tâm nghiên c_u gi_ng cây r_ng vùng Tây Nguyên nghiên c_u ch_n t_o và _ang khi_n cho gi_y t_ __ xu_t B_ Nông nghi_p và PTNT công nh_n gi_ng tân ti_n khoa h_c là các lo_i m_c ca: cái 849, chi_c 246, lo_i OC và m_u 816 là thích h_p cho Tây Nguyên.
__ s_ h_u n_ng su_t cao, bình _n nên tr_ng cây ghép nh_ng chi_c nêu trên. Cây gi_ng _em tr_ng ph_i là cây ghép, ko tr_ng gi_ng th_c sinh. do b_n r_n ca là cây th_ ph_n chéo nên tr_ng t_ h_t d_ b_ phân ly. Cây gi_ng ph_i v_i chi_u cao t_ 60cm __n 1m. Cây ghép v_i ch_i ghép _ã li_n v_t s_o, ch_i ghép m_c cao 25-30cm.

3.2 Th_i v_ tr_ng:
Tr_ng cây vào __u mùa m_a tháng 6-7 hàng n_m.

3.3 M_t __:
Tùy theo gi_ng cây, v_ trí v__n cây nh_ng mà ch_n m_t __ tr_ng phù h_p.
M_t __ tr_ng thu_n t_ 200 _ 300 cây/ha (278 cây/ha kho_ng bí quy_t tr_ng là 9m x 4m; 222 cây/ha kho_ng bí quy_t tr_ng là 9m x 5m; 200 cây/ha kho_ng ph__ng pháp tr_ng là 10m x 5m)
n_u nh_ tr_ng cây m_c ca thích h_p tr_ng _ _âu b_n b_u ca xen trong v__n cây công nghi_p chè, cà phê thì tr_ng kho_ng 70 cây/ha (kho_ng ph__ng pháp 12m x 12m).

3.4 _ào h_, bón lót:
- Sau khi quy ho_ch vùng tr_ng, phát d_n th_c suy bì, khi_n c_, khi_n cho __t, n_u nh_ __t d_c ph_i t_o b_c thang theo con ___ng __ng m_c.
- _ào h_: kích th__c h_ tr_ng là: m_t x m_t x 1m ho_c 0,8 x 0,8 x 0,8m. L_p __t _áy __ m_t bên, l_p __t m_t __ m_t bên r_i ph_i _i kho_ng 15-20 ngày m_i l_p h_.
- Bón lót: Phân chu_ng hoai m_c kho_ng 15 kg/h_, 0,25 _0,5kg vôi b_t tr_n __u v_i ph_n __t m_t sau __y l_p xu_ng h_ tr__c. Ph_n __t _áy còn l_i l_p phía trên cho __y h_. _ào __t, l_p h_ hòan thành tr__c lúc tr_ng kho_ng 15- 20 ngày.

3.5 công ngh_ tr_ng
- __ tr_ng cây b_n b_u ca __t n_ng su_t qu_ cao c_n ph_i tr_ng ph_i h_p các lo_i không gi_ng nhau. mang th_ b_ trí tr_ng 03 chi_c không gi_ng nhau liên t_c r_i ti_p di_n tr_ng l_p l_i nh_ v_y.
- khi t_u cây gi_ng v_ nên __ cây n_i râm mát, t__i n__c gi_ _m, khi b_ r_ _ã b_t bi_n thì _em cây _i tr_ng.
- Tr_ng cây: di chuy_n cây nh_ nhõm h_n ch_ làm tan v_ b_u __t, _ào m_t l_ l_n h_n b_u __t gi_a h_, xé b_ v_ nilon __t cây ngay ng_n l_p __t lèn ch_t. L_p __t bí m_t m_t b_u theo hình mâm xôi __ h_n ch_ b_ úng n__c. Tr__c và sau lúc tr_ng cây b_ thu_c Basudin_ vào trong h_ và r_i trên m_t __t vòng vèo g_c cây __ phòng tr_ m_i h_i. C_m c_c nh_t m_c thân cây m_c ca vào __ gi_m thi_u b_ gió làm lay g_c.
do cây b_n b_u ca ch_u gió bão kém nên tr_ng cây ch_n gió t_ hai __n 3 hàng bao bao quanh.

3.6 khoa h_c ch_m sóc:
Sau lúc tr_ng cây 20-30 ngày ti_n hành _ánh giá, tr_ng d_m cây b_ ch_t; biên t_p ngay ng_n cây b_ nghiêng __.
Kho_ng 30 _ 40 ngày sau khi tr_ng ti_n hành phát d_n dây leo, làm c_ x_i __t nói quanh nói qu_n g_c tuy_n ph_ kính 0,8-1m. L_n hai cách l_n m_t trong kho_ng 40 _ 50 ngày. Hàng n_m tr__c lúc bón phân, ti_n hành làm cho c_, x_i __t.

3.7 Bón thúc:
hoa và trái m_c ca
- th_i _o_n tr__c lúc cây ra hoa:
+ N_m th_ nh_t: Bón phân vào rãnh loanh quanh g_c (rãnh sâu kh_ang 5-10cm cách th_c g_c 25-30cm). M_i l_n bón 100gram/g_c NPK 16-16-8-13S sau lúc bón phân l_p __t l_i. Bón thúc l_n hai cách l_n m_t t_ 40 _ 50 ngày .
+ N_m th_ nh_, th_ ba: Bón phân hai l_n vào __u và s_p cu_i mùa m_a. Bón phân vào rãnh quanh co g_c (rãnh sâu kh_ang 5-10cm cách th_c g_c 30-40cm). M_i l_n bón 120gram/g_c NPK 16-16-8-13S sau khi bón phân l_p __t l_i.
- th_i _o_n lúc cây ra hoa, __u qu_: Bón phân 3 l_n vào giai _o_n tr__c khi cây ra hoa, cây _ang ra trái và sau khi thu ho_ch. L__ng phân t_ng d_n theo n_m, bón phân theo con ___ng hình chi_u tán lá. X_i __t thành rãnh sâu 10-15cm, r_ng 20cm, sau khi bón phân thì l_p __t l_i. Bón kho_ng 20-30 kg phân chu_ng hoai 1 l_n/n_m vào giai _o_n tr__c lúc cây ra hoa.

3.8 T_a cành, t_o tán:
Hàng n_m, sau khi thu ho_ch qu_ c_n t_a cành t_o tán, t_a b_ cành y_u sâu b_nh __ cây ___c thông thoáng, gi_m sâu b_nh h_i.

4. Tr_ng xen cây ng_n ngày
Trong các n_m __u, khi cây m_c ca ch_a khép tán nên tr_ng xen cây hoa màu, __u, b_p, khoai mì_ __ tránh c_ d_i, gi_ _m, t_ng thu nh_p tr__c m_t tr__c khi cây m_c ca cho thu ho_ch qu_. Hàng cây xanh xen ph__ng pháp g_c cây m_c ca kho_ng 1m, ko __ cây tr_ng xen che bóng cây m_c ca.


5. Phòng tr_ sâu b_nh h_i

5.1 B_nh hoa:
- Tri_u ch_ng: tr__c tiên hình thành m_t s_ __m màu vàng t_i trên _ài hoa, sau __y c_ hoa b_ khô héo, hoa b_ khô r_i r_ng. Trong _i_u ki_n m_a _m nh_ng hoa b_ nhi_m b_nh bi_n sang m_u nâu xám t_i màu _en.
- bí quy_t phòng tr_: ko nên tr_ng cây quá dày. Cây ch_m b_ b_nh phun thu_c mang ho_t ch_t Benomyl, Carbendazim, Thiophanate-methyl,_ n_u nh_ phun ch_m rì rì thì không mang công d_ng.

5.2 B_nh v_ qu_ v_i n_t:
- Tri_u ch_ng: __u tiên hình thành n_t màu vàng nh_t trên v_ qu_, d_n tr_ thành màu vàng __m r_i màu nâu lan r_ng t_ 5-15mm. khi khu_n xâm nh_p vào phía trong c_a v_ nó chuy_n sang màu nâu _en.
- cách th_c phòng tr_: Phun Cupric Hydroxide Cu(OH)2 77% pha loãng 300 _ 800 l_n phun lên toàn c_c qu_ ho_c toàn th_ lô b_ b_nh, m_ tháng 1 l_n, trong ba tháng li_n.

5.3 B_nh h_i thân cây:
- Tri_u ch_ng: B_nh h_i ch_ qu_n thân cây và cành cây, b_i vì nh_ cái n_m d_ch mao khu_n và nh_ bào khu_n mao s_c. B_nh th__ng lây lan vì _nh h__ng c_ gi_i lan truy_n vào v_t th__ng thân cây. khi _ã nhi_m b_nh thì lá, cành b_ ch_t khô và d_n cây c_ng b_ ch_t.
- cách th_c phòng tr_: dùng s_n tr_ng tr_n có Cupric Hydroxide Cu(OH)2 (30% hydroxit __ng 100gr/lít) s_n vào ch_ v_ trí t_ __ cao 35cm tr_ xu_ng g_c cây, ví nh_ cây _ã b_ nhi_m b_nh dùng h_n t_p Metalaxyl n_ng __ 0,4% và Thiophanate-methyl n_ng __ 0,2% mang s_n tr_ng ph_t vào ch_ b_ b_nh m_i tu_n m_t l_n, liên t_c ba l_n.

5.4 Côn trùng:
C_n phun phòng __nh k_, không nên phun thu_c khi cây ra hoa. giai _o_n cây ra trái non, côn trùng th__ng chích hút qu_ non khi_n cho qu_ b_ các n_t thâm và n_t v_ qu_.

6. Thu ho_ch h_t b_n b_u ca
Cây ghép sau 3-4 n_m tr_ng kh_i __u cho qu_ bói. cây c_ sau 10 n_m m_ màn cho n_ng su_t _n __nh. Mùa thu ho_ch qu_ trong kho_ng tháng 7-9. Qu_ hình trái _ào ho_c tròn nh_ hòn bi, lúc chín v_ qu_ chuy_n trong kho_ng xanh sang nâu, v_ qu_ khô t_ n_t, bên trong ch_a 1 h_t. mang th_ thu ho_ch h_t lúc h_t r_ng xu_ng __t ho_c hái qu_ trong kho_ng trên cây. Qu_ sau lúc thu ho_ch c_n bóc v_ ngay trong 24 gi_. Sau _ó v_n chuy_n ngay t_i nhà máy ch_ bi_n __ s_y khô ho_c s_y t_i nhà. Vi_c s_y khô c_n khi_n cho trong nh_ tu_n sau khi thu ho_ch.