Comentários do leitor

Bán cây gi_ng m_c ca

por Colette Close (20/06/2021)


Cây b_n b_u ca mang nguyên s_n _ vùng Á nhi_t __i _m (châu Úc), còn mang tên g_i là cây qu_ c_ng Hawaii. m_c ca là lo_i cây g_ to, tên công ngh_ là macadamai, thu_c h_ Protaceae là loài cây _n q_a s_ h_u tr_ giá kinh t_ cao; cho qu_ có nhân ch_a ch_t dinh d__ng h_i cao, hàm l__ng d_u t_i 78%. Trong d_u mác-ca mang trên 87% là axit m_p không no, hàm l__ng protein trong nhân lên __n 9,2%, c_ng 20 m_u axít amin r_t quan tr_ng cho c_ th__ Nhân h_t mác-ca ___c dùng làm th_c ph_m cao c_p, d_u ___c dùng trong nh_ng cái m_ ph_m, r_t ___c _a chu_ng _ th_ tr__ng Âu M_.

Cây b_n r_n ca _ã ___c nh_p v_ tr_ng _ Vi_t Nam, tr_ng th_ nghi_m __u tiên t_i Ba vì (Hà N_i) sau __y ___c tr_ng t_i _ak Lak, Lâm __ng (Di Linh, B_o L_c, __n D__ng, Lâm Hà). v_t ph_m s_ h_u tr_ giá kinh t_ là qu_ b_n r_n ca. Tu_i th_ kinh doanh kho_ng 40-60 n_m. __c _i_m thông th__ng c_a loài là r_ c_c kém phát hành. Cây v_i tán r_ng, r_ nông thành ra cây ch_u gió bão kém.

1. bi_u __t cây m_c ca
_ây là cây g_ ph_ th__ng xanh cao __n 18m, tán r_ng t_i 15m. Cây m_c ca v_i hai chi_c là m_c ca v_ h_t nhám (Macadamia tetraphylla) và v_ h_t nh_n (Macadamia integrifolia). Lá có hai m_u là mép nguyên và lá có mép có r_ng c_a. Hoa sôi __ng t_ tháng 12 t_i tháng hai n_m sau (có lúc kéo dài t_i tháng 4), hoa t_ bông dài t_ 15-25cm, m_i chùm hoa ch_ __u trong kho_ng 5-14 qu_. Hoa màu tr_ng hay h_ng. Hoa m_c ca ko phát _ __u cành nh_ng mà m_c ra trong kho_ng nách lá cành 1- hai tu_i hoàn toàn hòa bình v_i phát l_c cành non.
Qu_ hình trái _ào ho_c tròn nh_ hòn bi, khi chín v_ qu_ chuy_n trong kho_ng xanh sang nâu, v_ qu_ khô t_ n_t. V_ h_t màu nâu r_t c_ng, nhân h_t màu tr_ng s_a.



hai. __c _i_m sinh tr__ng
- Nhi_t __: Cây b_n b_u ca khá ch_u l_nh, nhi_t __ bình quân ko t_t h_n 13oC và không cao h_n 32oC. Giai __an ra hoa, cây b_n r_n ca _òi h_i nhi_t __ ban _êm t_ 17-20oC __ phân hóa m_m hoa giúp cây ra r_ng rãi hoa.
- L__ng m_a phù h_p kho_ng 1500 _ 2500mm.
- __t: s_ h_u t_ng canh tác sâu 1m, t_i x_p, thoát n__c r_, __t ko b_ ch_t, pH thích h_p là 5-6.
- __a hình: Nên tr_ng cây _ vùng __t d_c d__i 150 tr_ xu_ng.
- Gió: Nên ch_n __a _i_m tr_ng mang ít gió bão. c_n thi_t ph_i tr_ng xen mang cây ch_n gió s_ h_u thân cao ho_c tr_ng 1 t_i 3 hàng cây ch_n gió bao quanh khu v_c tr_ng cây b_n b_u ca.
- Cây b_n r_n ca là cây _a sáng, thành ra ko ___c tr_ng d__i tán cây m_c ca nh_ th_ nào khác.



3. khoa h_c tr_ng cây b_n r_n ca

3.1 Cây gi_ng:
N__c ta _ang tr_ng kh_o nghi_m và tuy_n l_a ___c 23 gi_ng ph_i ch_ng c_a Úc (13 gi_ng), c_a Trung Qu_c (5 gi_ng), c_a Thái Lan (5 gi_ng). tr_ng _i_m nghiên c_u gi_ng cây r_ng vùng Tây Nguyên nghiên c_u ch_n t_o và _ang làm h_ s_ __ xu_t B_ Nông nghi_p và PTNT công nh_n gi_ng ti_n b_ công ngh_ là các chi_c b_n b_u ca: chi_c 849, cái 246, dòng OC và dòng 816 là thích h_p cho Tây Nguyên.
__ v_i n_ng su_t cao, _n __nh nên tr_ng cây ghép nh_ng cái nêu trên. Cây gi_ng _em tr_ng ph_i là cây ghép, không tr_ng gi_ng th_c sinh. b_i vì b_n b_u ca là cây th_ ph_n chéo nên tr_ng t_ h_t d_ b_ phân ly. Cây gi_ng ph_i s_ h_u chi_u cao t_ 60cm t_i 1m. Cây ghép mang ch_i ghép _ã li_n v_t s_o, ch_i ghép m_c cao 25-30cm.

3.2 Th_i v_ tr_ng:
Tr_ng cây vào __u mùa m_a tháng 6-7 hàng n_m.

3.3 M_t __:
Tùy theo gi_ng cây, v_ trí v__n cây mà ch_n m_t __ tr_ng thích h_p.
M_t __ tr_ng thu_n t_ 200 _ 300 cây/ha (278 cây/ha kho_ng ph__ng pháp tr_ng là 9m x 4m; 222 cây/ha kho_ng cách tr_ng là 9m x 5m; 200 cây/ha kho_ng bí quy_t tr_ng là 10m x 5m)
ví nh_ tr_ng cây m_c ca xen trong v__n cây công nghi_p chè, cà phê thì tr_ng kho_ng 70 cây/ha (kho_ng bí quy_t 12m x 12m).

3.4 _ào h_, bón lót:
- Sau khi quy ho_ch vùng tr_ng, phát d_n th_c so bì, khi_n cho c_, khi_n __t, n_u __t d_c ph_i t_o b_c thang theo các con ph_ __ng m_c.
- _ào h_: kích th__c h_ tr_ng là: 1 x m_t x 1m ho_c 0,8 x 0,8 x 0,8m. L_p __t _áy __ 1 bên, l_p __t m_t __ 1 bên r_i ph_i c_a quan kho_ng 15-20 ngày th_ h_ l_p h_.
- Bón lót: Phân chu_ng hoai m_c kho_ng 15 kg/h_, 0,25 _0,5kg vôi b_t tr_n __u có ph_n __t m_t sau _y l_p xu_ng h_ tr__c. Ph_n __t _áy còn l_i l_p phía trên cho __y h_. _ào __t, l_p h_ hòan thành tr__c lúc tr_ng kho_ng 15- 20 ngày.

3.5 công ngh_ tr_ng
- __ tr_ng cây b_n r_n ca __t n_ng su_t qu_ cao c_n ph_i tr_ng k_t h_p các dòng không gi_ng nhau. s_ h_u th_ b_ trí tr_ng 03 lo_i khác nhau liên ti_p r_i ti_p di_n tr_ng l_p l_i nh_ v_y.
- khi t_u cây gi_ng v_ nên __ cây n_i râm mát, t__i n__c gi_ _m, lúc b_ r_ _ã _n __nh thì _em cây _i tr_ng.
- Tr_ng cây: v_n chuy_n cây nh_ nhõm tránh làm cho v_ l_ b_u __t, _ào 1 l_ b_ h_n b_u __t gi_a h_, xé b_ v_ nilon __t cây ngay ng_n l_p __t lèn ch_t. L_p __t bí m_t m_t b_u theo hình mâm xôi __ gi_m thi_u b_ úng n__c. Tr__c và sau lúc tr_ng cây b_ thu_c Basudin_ vào trong h_ và r_i trên m_t __t vòng vèo g_c cây __ phòng tr_ m_i h_i. C_m c_c nh_t quy_t thân cây b_n r_n ca vào __ tránh b_ gió khi_n lay g_c.
do cây b_n r_n ca ch_u gió bão kém nên tr_ng cây ch_n gió t_ 2 t_i 3 hàng bao bao quanh.

3.6 công ngh_ ch_m sóc:
Sau lúc tr_ng cây 20-30 ngày ti_n hành ki_m tra, tr_ng d_m cây b_ ch_t; biên t_p ngay ng_n cây b_ nghiêng __.
Kho_ng 30 _ 40 ngày sau khi tr_ng ti_n hành phát d_n dây leo, khi_n c_ x_i __t nói quanh g_c tuy_n ph_ kính 0,8-1m. L_n hai cách th_c l_n m_t t_ 40 _ 50 ngày. Hàng n_m tr__c lúc bón phân, ti_n hành khi_n cho c_, x_i __t.

3.7 Bón thúc:
hoa và trái m_c ca
- th_i _o_n tr__c khi cây ra hoa:
+ N_m th_ nh_t: Bón phân vào rãnh vòng vo g_c (rãnh sâu kh_ang 5-10cm cách g_c 25-30cm). M_i l_n bón 100gram/g_c NPK 16-16-8-13S sau khi bón phân l_p __t l_i. Bón thúc l_n hai bí quy_t l_n m_t t_ 40 _ 50 ngày .
+ N_m th_ hai, th_ ba: Bón phân hai l_n vào __u và g_n cu_i mùa m_a. Bón phân vào rãnh quành g_c (rãnh sâu kh_ang 5-10cm cách th_c g_c 30-40cm). M_i l_n bón 120gram/g_c NPK 16-16-8-13S sau lúc bón phân l_p __t l_i.
- th_i _o_n lúc cây ra hoa, __u qu_: Bón phân 3 l_n vào giai _o_n tr__c lúc cây ra hoa, cây _ang ra trái và sau khi thu ho_ch. L__ng phân t_ng d_n theo n_m, bón phân theo ___ng hình chi_u tán lá. X_i __t thành rãnh sâu 10-15cm, r_ng 20cm, sau khi bón phân thì l_p __t l_i. Bón kho_ng 20-30 kg phân chu_ng hoai 1 l_n/n_m vào th_i _o_n tr__c khi cây ra hoa.

3.8 T_a cành, t_o tán:
Hàng n_m, sau khi thu ho_ch qu_ c_n t_a cành t_o tán, t_a b_ cành y_u sâu b_nh __ cây ___c thông thoáng, gi_m sâu b_nh h_i.

4. Tr_ng xen cây ng_n ngày
Trong các n_m __u, lúc cây b_n b_u ca ch_a khép tán nên tr_ng xen cây hoa màu, __u, b_p, khoai mì_ __ h_n ch_ c_ d_i, gi_ _m, nâng cao thu nh_p tr__c m_t tr__c lúc cây m_c ca cho thu ho_ch qu_. Hàng cây xanh xen ph__ng pháp g_c cây b_n b_u ca kho_ng 1m, không __ cây c_i xen che bóng cây m_c ca.


5. Phòng tr_ sâu b_nh h_i

5.1 B_nh hoa:
- Tri_u ch_ng: tr__c tiên sinh ra 1 s_ __m màu vàng t_i trên _ài hoa, sau _ó c_ hoa b_ khô héo, hoa b_ khô r_i r_ng. Trong _i_u ki_n m_a _m nh_ng hoa b_ nhi_m b_nh bi_n sang m_u nâu xám __n màu _en.
- cách th_c phòng tr_: ko nên tr_ng cây quá dày. Cây ch_m b_ b_nh phun thu_c s_ h_u ho_t ch_t Benomyl, Carbendazim, Thiophanate-methyl,_ n_u phun ch_m thì không mang ch_c n_ng.

5.2 B_nh v_ qu_ có n_t:
- Tri_u ch_ng: __u tiên xu_t hi_n n_t màu vàng nh_t trên v_ qu_, d_n bi_n thành màu vàng __m r_i màu nâu lan r_ng t_ 5-15mm. khi khu_n thâm nh_p vào phía trong c_a v_ nó chuy_n sang màu nâu _en.
- cách phòng tr_: Phun Cupric Hydroxide Cu(OH)2 77% pha loãng 300 _ 800 l_n phun lên t_ng th_ qu_ ho_c toàn c_c lô b_ b_nh, m_ tháng m_t l_n, trong ba tháng li_n.

5.3 B_nh h_i thân cây:
- Tri_u ch_ng: B_nh h_i c_t y_u thân cây và cành cây, b_i nh_ cái n_m d_ch mao khu_n và nhì bào khu_n mao dung nhan. B_nh th__ng lây lan b_i vì t__ng tác c_ gi_i lan truy_n vào v_t th__ng thân cây. khi _ã nhi_m b_nh thì lá, cành b_ ch_t khô và d_n cây c_ng b_ ch_t.
- bí quy_t phòng tr_: dùng s_n tr_ng tr_n v_i Cupric Hydroxide Cu(OH)2 (30% hydroxit __ng 100gr/lít) s_n vào ch_ __a _i_m t_ __ cao 35cm tr_ xu_ng g_c cây, ví nh_ cây _ã b_ nhi_m b_nh dùng h_u l_n Metalaxyl n_ng __ 0,4% và Thiophanate-methyl n_ng __ 0,2% mang s_n tr_ng ph_t vào ch_ b_ b_nh m_i tu_n 1 l_n, liên t_c ba l_n.

5.4 Côn trùng:
C_n phun phòng __nh k_, ko nên phun thu_c lúc cây ra hoa. th_i _o_n cây ra trái non, sâu b_ th__ng chích hút qu_ non làm qu_ b_ nh_ng n_t thâm và n_t v_ qu_.

6. Thu ho_ch h_t b_n b_u ca
Cây ghép sau 3-4 n_m tr_ng kh_i __u cho qu_ bói. cây c_ sau 10 n_m kh_i __u cho n_ng su_t b_t bi_n. Mùa thu ho_ch qu_ trong kho_ng tháng 7-9. Qu_ hình trái _ào ho_c tròn nh_ hòn bi, lúc chín v_ qu_ chuy_n t_ xanh sang nâu, v_ qu_ khô t_ n_t, bên trong c_t m_t h_t. mang th_ thu ho_ch h_t lúc h_t r_ng xu_ng __t ho_c hái qu_ trong kho_ng trên cây. Qu_ sau khi thu ho_ch c_n bóc v_ ngay trong 24 gi_. Sau __y di chuy_n ngay __n nhà máy ch_ bi_n __ s_y khô ho_c s_y t_i nhà. Vi_c s_y khô c_n khi_n cho trong hai tu_n sau khi thu ho_ch.